Historie

Op 19 mei 1887 is er voor het eerst sprake van de Kerkeraad der Nederduitsche Gereformeerde Kerk van Harmelen.

Op 22 mei 1887 volgt de eerste kerkdienst.

In ‘de Heraut’ (kerkelijk weekblad onder redactie van dr. A.Kuyper) van 29 mei staat hiervan een kort verslag:

“Onze leeraar sprak tweemaal in eene schuur, 20 minuten buiten het dorp. ’s Morgens sprak hij naar aanleiding van Jeremia 30 vers 11; ’s avonds werd de bespreking van den Catechismus voortgezet. Een 300 hoorders vulden telkenmale de schuur. Ook de zolder was bezet en tot voor de geopende raampjes stonden de hoorders.”

Op 11 september 1887 was de eerste dienst in de zgn. hulpkerk (staat nu nog tegenover de Golff). In de Utrechtsche Kerkbode van 17 september geeft ds. Ringnalda (onze eerste dominee) in een stuk zijn indruk weer van de eerste dienst in de nieuwe kerk.

“Gedurende 16 weken kwam de gemeente samen in eene planken kerk, opgericht op het land van den heer Middelman, daartoe bereidwillig door hem afgestaan.

Het was daar goed; wij mochten er de tegenwoordigheid des Heren ondervinden. Al was de afstand voor velen ver ( de noodkerk was op plm. 20 minuten van het dorp verwijderd) en al was de warmte in het houten gebouw dikwijls groot, toch vulde telkens eene talrijke schare deze noodkerk, in welke de nood der kerk velen meer en meer openbaar werd. Blijkbaar is de begeerte naar de rechte bediening des Woords verlevendigd.Intusschen vorderde snel de bouw der hulpkerk. Het is een keurig net doelmatig gebouw met plm. 350 zitplaatsen. Gaarne geven wij de vervaardigers de eer welke hun toekomt voor het flink en degelijk werk door hen in zoo korte tijd geleverd. Tot begeleiding van den zang is een Estey-orgel gekocht van den heer Goldschmeding te Amsterdam, het welk zeer goed voldoet.Op zondag 11 september mochten wij voor de eerste maal in deze hulpkerk.

Het was een goede ure. Naar aanleiding van 1 Kon. 8 : 30 werd de gemeente opgewekt tot verootmoediging en gebed. Dit gebouw staat er als getuige van onze zonden, van de breuk der kerk, maar ook als bewijs van de trouw van God. De Heere beware ons voor de gedachte dat nu alles in orde is en geve ons in deze hulpkerk de breuke Sions te beweenen en Hem aan te loopen opdat Hij zelf die breuke geneze.Een voorrecht achten wij het dat de gemeente blijk geeft in te zien, dat het eene Hulpkerk is; dat wij om onze zonden het hoofdgebouw moeten missen waar wij behooren en er zoo behoefte is: Heere breng ons daar weder.”

Kerkbouwplannen

In oktober 1945 horen we voor het eerst de uitspraak van de Commissie van Beheer “dat het wenschelijk is om voorbereidingen te doen voor het bouwen van een nieuwe kerk met pastorie.”

De gebreken van het kerkgebouw komen voor het eerst aan het licht als mej. M. de Gier meedeelt, dat zij “tijdens de dienst des Woords nattigheid heeft gevoeld.” De Commissie van Beheer zal een onderzoek instellen naar de oorzaak van die nattigheid.

Op voorstel van de commissie van Beheer wordt in principe (heel voorzichtig) besloten tot de voorbereiding van de bouw van een nieuwe kerk met bijgebouwen en pastorie.

Eind 1952

In deze tijd staan de notulen bol van besprekingen over de kosten van de z.g. kleine restauratie. De kerkeraad vindt de plannen van de Commissie van Beheer steeds te duur. Eerst luidt de begroting f 13.000,- dan weer f 11.000,-. Maar de kerkeraad houdt vast aan een bedrag van f 8.000,-. Het huis aan de Laan mag verkocht worden voor f2.500,- en de diaconie is bereid om f 3.000,- te lenen aan de kerk. Dat komt tegemoet aan de kosten van de verbouw. In de restauratie is ook de prijs begrepen van nieuwe banken, geleverd door van ’t Wout voor f 4.000,- . De oude banken zullen verkocht worden via een advertentie en het sloophout achter uit de kerk zal aan de gemeenteleden bij opbod verkocht worden (opbrengst niet bekend).

Waarschijnlijk is restauratie helemaal klaar als cand. D. Groenendijk zijn intrede doet.

Bouwcommissie

“Die moet plannen maken voor een nieuwe pastorie, met de wijze van financiering. Hoofdtaak: ruimte zoeken voor een Jeugdcentrum.”Het hele jaar 1961 wordt niets verteld over de activiteiten van de Bouwcommissie. Er wordt over geklaagd, dat niets meer van de bouw bekend wordt. Een kerkeraadslid zegt dan ook heel leuk:” Het enige motief, dat hij vertrouwt dat die commissie nog bestaat, is gelegen in het feit, dat de commissie nog niet opgeheven is.”

Pas op 20 maart 1962 komt het bericht, dat de bouwcommissie een huis wil kopen aan de Laan voor f 35.000,-. Maar direct daarop luidt natuurlijk de vraag: Hoe komen we aan dat geld, zonder bevredigend antwoord.

Bovendien is f 5.000,- nodig om de oude pastorie wat op te knappen, om te kunnen inrichten voor vergaderingen; het bovengedeelte wil men geschikt maken voor bewoning. Natuurlijk worden diverse oplossingen aangedragen als extra collecten, een rondgang door de gemeente, een lening sluiten, enz..

Pas op 6 januari 1965 is er nieuws over fondsvorming voor een “Algemeen Bouwfonds, te gebruiken voor toekomstige nieuwbouwplannen voor kerk, pastorie en localiteit. Het onderhoud van de bestaande pastorie moet uit de gewone middelen bestreden worden.”

De (nieuwe) Pastorie

In de kerkeraadsvergadering van september 1972 lezen we dat de bouw van de nieuwe pastorie (aan de Uitweg) is gegund aan de fa. Bakker uit Nieuw Vennep voor f 115.000,-

Architect is de heer Van der Hoeven uit Soest. Voor Harmelen is dit geen onbekende naam. Hij is ook familie van de vroeger bekende melkboer en brandstoffenhandelaar Jan van der Hoeven.

In januari 1973 vinden we: “De bouw van de pastorie gaat op 26 februari beginnen. ”En eindelijk in november 1973: “Ds. Markus spreekt zijn blijdschap uit over zijn nieuwe woning.”

Daarom wordt nu toestemming gegeven om de oude pastorie gedeeltelijk te verhuren aan de Stichting voor Maatschappelijk Werk en gedeeltelijk aan particulieren.

8 oktober 1974

Een belangrijke gemeentevergadering is die van 8 oktober 1974 in de kerk. Hier worden de bouwplannen voor een nieuwe kerk nog eens uiteen gezet. De kerk zou moeten komen op het terrein de Koning. “Het is te ver van het centrum.”

Maar dit argument wordt terzijde geschoven met de opmerking: ”Er wonen nu 70 gezinnen ten noorden van de Rijn en al 100 gezinnen tenzuiden ervan. Maar hier komen nog veel meer gezinnen.”

De bouwcommissie dringt weer eens aan op een snelle beslissing, want de kosten stijgen nog sneller. Ook de heer Smallenbroek (destijds onze burgemeester) geeft nog een toelichting in positieve zin.

Na afloop gaat de kerkeraad met de bouwcommissie de concrete plannen uitwerken: “Nodig zijn een ruimte voor plm. 350 zitplaatsen met een ruim podium, twee vergaderzalen voor resp. 50 en 25 personen met garderobe.”

4 juni 1975

Weer een belangrijke gemeentevergadering is die van 4 juni 1975 in het H.I. Gebouw.

“Schetstekeningen van de kerk worden onthuld. Architect Bos (eigenlijk scholenbouwer) licht het een en ander toe. Er komen houten oplopende banken aan de linker-, rechter- en achterkant van de kerk. In het horizontale midden komen stoelen, in verband met een mogelijke ontruiming. Uitvoerig staat hij stil bij de lichtkoepels, ziet daarin ook de symboliek – licht van boven. Een pijporgel kan naast de preekstoel.”

23 februari 1976

De naam van de nieuwe kerk wordt bekend: “De Open Poort.” Over deze naamgeving doen verschillende verhalen de ronde. In ieder geval is aan gemeenteleden gevraagd om geschikte namen in te brengen. Hoogstwaarschijnlijk was het ouderling en melkboer G. Boes die deze naam inbracht. Of hij daarbij alleen dacht aan de regel uit het bekende lied uit de bundel van Johannes de Heer “Ik zie een poort wijd open staan”, of ook aan de open en gastvrije gemeente die dit gebouw moest gaan huisvesten, is niet bekend. Het laatste is in ieder geval kenmerkend (geworden) voor de gemeente van De Open Poort.

Eerste paal

Lang wordt gepraat over de vraag: “Wie zal de eerste paal van de kerk slaan?”.

Dat moet iemand zijn wiens voorgeslacht nauw verbonden is met de historie van de kerk. Diverse namen worden genoemd. De keus valt op Mien Versloot. Motivering: “Zij is de dochter van één van de grondleggers van de Gereformeerde Kerk van Harmelen.” (Zij is de oudste dochter van de vroegere ouderling Versloot).

Op 14 juni heeft de aanbesteding plaats en twee dagen later wordt de bouw gegund aan de laagste inschrijver fa. G. van ’t Lam uit Leerdam voor f 600.000,-

Op 13 augustus wordt de eerste paal geslagen. Hierbij zijn natuurlijk alle kerkenraadsleden uitgenodigd; ook gemeenteleden zijn welkom.

25 april 1977

De laatste gemeentevergadering wordt gehouden in het oude kerkgebouw. Hier wordt door de bouwcommissie nog een financieringsoverzicht gegeven. Hierbij wordt gesteld, dat de kerk in 1980 reeds geheel schuldenvrij zal zijn.

Zondag 19 juni 1977

De eerste officiële kerkdienst heeft plaats op zondag 19 juni. Op 18 juni is de officiële opening met een optreden van het ‘ 18 juni – koor ‘.